اتاق تمیز یا کلین روم به مکانی بسیار تمیز و مناسب گفته میشود که در آن غلظت ذرات ، آلاینده ها و آلودگی های موجود در هوا ، دارای حد بسیار کمی هستند و عوامل محیطی از جمله رطوبت ، گرما ، سرما و فشار تحت کنترل می باشد به طور دقیق تر اتاق تمیز محیطی با آلایش کنترل شده ذرات معلق در فضاست که در هر متر مکعب آن تعداد معینی ذره موجود است ،اتاق تمیز باید به گونه ای طراحی ، ساخته و مورد استفاده قرار بگیرد که از ورود ذرات به داخل آن جلوگیری به عمل بیاید و همچنین مواد و مصالح به کار گرفته شده در ساخت اتاق تمیز از خود ذره آزاد ننمایند و در اخر ذراتی که بواسطه فرایند تولید در اتاق تمیز منتشر میشوند بواسطه سیستم تهویه اتاق تمیز حذف گردند .
4 قانون اساسی در طراحی اتاق تمیز :
1. آلاینده ها نباید از محیط خارجی وارد محیط کنترل شده شوند .
2. دستگاه های موجود در محیط کنترل شده نباید آلودگی ایجاد کنند .
3. آلودگی ها در محیط کنترل شده نباید ترکیب و انباشته شوند .
4. آلودگی های ممکن بایستی با حداکثر سرعت از بین بروند .
اتاق های تمیز دارای تجهیزاتی هستند که می توانند حجم آلاینده ها را کنترل کنند و در صورت وجود آنها را از بین ببرند ، با پیشرفت هایی که روز به روز در ابعاد گوناگون علمی و صنعتی حاصل می شود ، دستگاه های بسیار حساس و دقیقی ساخته می شوند که بدون داشتن اتاق تمیز یا کلین روم ، ساخت آن ها میسر نیست ، با استفاده از این تجهیزات علاوه بر کاهش آلاینده و ذرات آلوده ، رطوبت هوا نیز کنترل می شود مشخصات اتاق های تمیز با توجه به احتمال وجود میکروب و آلاینده در هر متر مکعب از فضا تعیین می شود معمولا برای تولید مواد نیمه رسانا مانند ژرمانیوم، سیلیکون یا برای تولید لوازم تکنولوژیک پزشکی و زمینه های دیگر به کار گرفته می شود ساخت اتاق تمیز معمولا در خطوط تولید حساس همچون خطوط داروسازی ، صنایع الکترونیک و میکروالکترونیک ، غذایی ، بیمارستان ها و ... به کار می رود
اتاق تمیز در دو بخش کلی تقسیم می شود:
1. بخشی که در آن وجود ذرات زنده ، میکروب ها و ... به محصول آسیب می رساند و موجب عفونت در بدن انسان ها میشود مانند کلین روم های دارویی ، تجهیزات پزشکی ، سلول درمانی و ...
2. بخشی که در آن ذرات غیر زنده به محصول آسیب می رساند و در عملکرد آن ها اختلال ایجاد می کند و طول عمر محصول کاهش می دهد ، مانند کلین روم های تجهیزات الکترونیک ، انرژی اتمی ، نظامی و ...
کاربرد اتاق تمیز
اتاق تمیز در ایران در صنایع داروسازی ، صنایع خودرویی ، کامپیوتر ، صنایع فضایی ، صنایع غذایی ، صنایع اپتیک ، الکترونیک ، ساخت دی وی دی و بسیاری صنایع دیگر استفاده می شود ، که انجام بسیاری از فرایندهای مربوط به حوزه های علمی و آزمایشگاهی نیاز است تا از اتاق های تمیز استفاده شود ، در صورتی که فرایند ساخت ، در اتاق تمیز اجرا نشود ، نشستن ذرات موجود در هوا روی قسمت های مختلف ادوات ساخته شده می تواند کارایی آنها را کاهش داده یا به کلی مختل کند .
انواع کلین روم از نظر نوع جریان هوا :
1.کلین روم با جریان هوای یک طرفه : در این نوع کلین روم جریان هوا بصورت یکطرفه و موازی دریچه های موجود به صورت عمودی یا افقی بعد از عبور از فیلترها به داخل اتاق آمده و آلودگی را به سرعت از طریق دریچه های اگزاست از اتاق خارج می کند.
2. کلین روم با جریان هوای متلاطم : اتاق تمیز با جریان هوای متلاطم با ایجاد جریان های غیر همسو و آشفته هوای تمیز را از دریچه های سقفی وارد اتاق کرده و با آلودگی ها که در محیط وجود دارد مخلوط می کند و از طریق دریچه اگزاست هوا را اتاق خارج می کند .
3. کلین روم با جریان هوای مختلط یا میکس : در این نوع اتاق تمیز از هردو نوع جریان در بخش های گوناگون استفاده می شود ، استفاده از این نوع اتاق تمیز به علت کارایی بالا و هزینه پایین بسیار رایج است .